Уладзімер Караткевіч, урывак з эсэ "Людзі зямлі беларускай" (кніга "Зямля пад белымі крыламі)...

А між тым гэтаму люду было, як заўсёды, у вышэйшай ступені ўласьціва інстынктыўнае адчуваньне справядлівасьці й несправядлівасьці. Галоўнай яго рысай зьяўлялася свабодалюбства. Пра гэта сьведчыць іранічная й злая легенда, якая склалася якраз у тыя 30-я гады ХІХ ст., калі гвалтоўны перагон у праваслаўе, хабары, зьверства й жорсткасьць сталі нясьцерпныя. Вось яна.

"Бог дзялiў мiж народамi землi. Адным - тое, другiм — тое. Прыйшлi беларусы: Вельмi ж Пану Богу спадабалiся. Ён i пачаў нас надзяляць: "Рэкi вам даю поўныя, пушчы — нямераныя, азёры — нялiчаныя. Сьпёкi ў вас нiколi ня будзе, але й холаду — пагатоў. Зажэрцiся на багатай зямлi ня дам, каб былi ўвiшныя, кемлiвыя, але й голаду ў вас нiколi ня будзе. Наадварот, у голад шмат багацейшыя людзi будуць да вас прыходзiць. Ня ўродзiць бульба, то ўродзiць жыта цi яшчэ нешта. А яшчэ зьвяры й дзiчына ў пушчах чародамi, рыбы ў рэках — касякамi, пчолы ў борцях - мiльёнамi. А травы — як чай. Ня будзе голаду. Жанчыны ў вас будуць прыгожыя, дзецi — дужыя, сады — багатыя, грыбоў i ягад — завалiся. Людзi вы будзеце таленавiтыя, на музыку, песьнi, вершы — здатныя. На дойлiдзтва — таксама.
I будзеце вы жыць ды жыць, ну як..." Тут яго Мiкола ў бок штурхае: "Пане Божа, ды вы падумайце. Гэта ж вы iм рай аддаяце! Гэта ж вы.. Божа мой! Ды яны, пры iхнай языкатасьцi, туды з сапраўднага раю ўсiх перавабяць! Яны ж языком меньцяць — дай Бог нам з вамi!" Бог падумаў, крактануў, але назад адбiраць ня будзеш. Сапраўды, ёсьць ужо яна, зямля. Ланi бягуць — лес варушыцца. Рыба чаўны з вады выцiскае. Дрэвы да сонца. "Добра, — кажа, —зямля будзе —рай. А каб не занадта вы перад маiм раем ганарылiся — дам я вам... НАЙГОРШАЕ ВА ЎСІМ СЬВЕЦЕ НАЧАЛЬСТВА. Яно вам такога раю трохi збавiць дый пыхi трохi—трохi вам саб’е. Гэта вам для раўнавагi"

Джем.бай  по ссылцы: http://fotki.yandex.ru/users/izhota/view/43984/